Haast elke dag wordt er over energie gesproken. Dat was enkele jaren geleden nog niet het geval. Hoe komt dit?

Daniel Dobbeni: Sinds het begin van de industrialisering werd de grootste verslaving van de mens, zijn behoefte aan energie. Dat zorgt ervoor dat energie  één van de machtigste economische wapens werd. De vraag naar primaire energie – vooral kolen, olie en aardgas – blijft razendsnel stijgen. Door het voortdurende gevoel van schaarste, schieten de prijzen van deze brandstoffen en van elektriciteit bij de minste geopolitieke turbulentie omhoog omdat hernieuwbare energie vandaag zeker nog niet de taak van fossiele brandstoffen kan overnemen. Met de gastoevoer uit Rusland die grotendeels stilligt, wordt veel meer aardgas, in de vorm van vloeibare aardgas, met tankers over zee ingevoerd vanuit andere delen van de wereld. Als vloeistof zal aardgas, afhankelijk van druk en temperatuur, 240 tot 390 keer zo weinig volume innemen als in gasvorm. Daarom breiden enkele exportlanden, zoals Qatar, snel hun LNG-productiefaciliteiten uit, evenals hun vloot van LNG-tankers. Ondertussen worden in Europa snel LNG-terminals gebouwd die LNG van vloeibare vorm weer kunnen omzetten naar gasvorm. Deze export- en importfaciliteiten zijn aanzienlijke projecten die naar verwachting vanaf 2026 in bedrijf zullen worden genomen. Dit kan leiden tot prijsschommelingen op de markt voor aardgas en elektriciteit tot die tijd.

Aan welke structurele oplossingen wordt gewerkt om deze grote nood aan energie te blijven opvangen zonder het volume aan broeikasgas verder te laten stijgen ?

Daniel Dobbeni: Er is geen perfecte oplossing op dit gebied, maar er is een breed scala aan maatregelen, waarvan de meeste beschikbaar zijn. De eerste is het verminderen van de vraag naar primaire energie, enerzijds door het verbruik ervan te verminderen met o.a. behulp van meer energie-efficiënte processen, met als welbekende voorbeeld warmtepompen of elektrische auto's, en anderzijds door de productie van elektrische energie te maximaliseren door middel van hernieuwbare energiebronnen met weinig of geen broeikasgas uitstoot.  Wereldwijd is “2050 Net Zero” het doel waar iedereen naar streeft en mee bezig is. Het houdt in dat de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen door menselijke activiteit in evenwicht is met de natuurlijke absorptie van de uitstoot door onze planeet. Dit betekent dat er wel nog steeds koolstofdioxide mag worden uitgestoten, maar dat er evenveel koolstofdioxide uit de atmosfeer wordt verwijderd als erin wordt vrijgegeven, waardoor er geen toename van de netto-uitstoot is. Om dit te bereiken, moeten de door de mens veroorzaakte emissies tegen het jaar 2050 netto nul bereiken.

Om netto nul te bereiken, is een enorme investering nodig om de nodige energietechnologieën op te schalen en de kosten te verlagen. Sommige sectoren zijn moeilijker te ontkolen dan andere, zoals zware industrieën, o.a. staal en cement, en transport. Hiervoor zijn nieuwe klimaatvriendelijke technologische oplossingen nodig, waaronder waterstof geproduceerd met hernieuwbare energie als vervanging van aardgas.

Netto nul is een belangrijk internationaal doel om de ergste gevolgen van klimaatverandering te voorkomen. Verschillende landen hebben zich ertoe verbonden om tegen 2050 of eerder netto nul te bereiken. Er is echter dringend een gecoördineerd mondiaal optreden – in het bijzonder samen met opkomende economieën - nodig in het komende decennium om de groeiende klimaatverandering aan te pakken.

Is de wereld hier klaar voor?

Daniel Dobbeni: We hebben nog 27 jaar tot 2050 – dat is een korte periode om dit te realiseren, maar te laat is het niet. Met het uitbreken van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne, werd de afhankelijkheid van Russisch aardgas pijnlijk duidelijk. De Europese lidstaten proberen nu systemen op te zetten om zelf onafhankelijker te worden. Dit gaat hand in hand met een herindustrialisatie van Europa en België. Minder afhankelijkheid van landen met grote hoeveelheden primaire energiebronnen, waaronder aardgas, betekent echter niet dat Europa geen andere zorgen heeft. Windenergie, zonne-energie, batterijen om deze energie in op te slaan, elektrisch rijden vereisen specifieke grondstoffen om dit allemaal mogelijk te maken… Als we onszelf niet organiseren, zullen we binnen enkele jaren niet meer zo afhankelijk zijn van Rusland, maar wel van China, Australië, Brazilië of India. Is het te laat voor Europa? Neen, We beschikken over veel technologieën om zelf aan een oplossing te bouwen. Recyclage van zeldzame aardmetalen lijkt hierin een cruciale rol te spelen. Door een gebrek aan eigen grondstoffen is het belangrijk dat we systemen opzetten om deze herbruikbaar te maken en zo onze afhankelijkheid van import te verkleinen. Te laat is het niet, maar vijf na twaalf is het wel.