Beurs en economie
De onzekerheid over de economie ebde de laatste maanden bijna helemaal weg. Dat zorgt voor een hernieuwd vertrouwen in een wereldwijde relance in 2021 en 2022, met de steun van de overheid en de centrale banken.
ECB-voorzitter Christine Lagarde deelt haar optimisme in een recent interview met de krant Le Journal du Dimanche. De tot voor kort nog hypothetische vaccins zijn nu immers realiteit, na een maand zijn al meer mensen ingeënt dan er in een jaar besmet raakten, het akkoord over de brexit is een feit en een nieuwe gematigde president nam zijn intrek in het Witte Huis. Ten slotte lijkt er zelfs een einde te komen aan de aanslepende crisis in Italië, nu ‘Super Mario’ Draghi de leiding neemt over de regering. Hij zal toezien op de doeltreffende besteding van de 200 miljard euro uitzonderlijke steun die Europa heeft toegekend.
De lessen uit de eerste golf van het voorjaar maakten het mogelijk de impact van de tweede golf in de herfst al flink te beperken, dankzij meer gerichte maatregelen en het feit dat de bedrijven zich opmerkelijk goed wisten aan te passen. In de eurozone deed de eerste lockdown het bbp met 11% krimpen, maar tijdens de tweede lockdown bedroeg de daling slechts 0,7%.
De wereldwijde vaccinatiecampagne gaat gestaag verder, en de eerste resultaten zijn alvast bemoedigend. Met name in Israël, waar al 40% van de bevolking een volledige vaccinatie kreeg, neemt de epidemie sterk af, terwijl er al sprake was van een behoorlijke teruggang na de vaccinatie van 10% van de bevolking. De Verenigde Staten maken zich op om 100 miljoen mensen te vaccineren in een tijdspanne van 100 dagen. Deze vaccinatieprogramma’s zullen niet zonder slag of stoot verlopen, denk maar aan de opkomst van meer besmettelijke of resistente varianten, zoals onlangs in het Verenigd Koninkrijk en Zuid-Afrika vastgesteld, of aan onverwachte productie- of distributieproblemen van de vaccins. Dat zou evenwel het momentum van het herstel met slechts enkele weken of maanden mogen vertragen.
Bron: ourworldindata.org
Terwijl de eerste golf van de epidemie een weerslag had op de hele economie, trof de tweede slechts enkele takken van de dienstensector, waarbij de industrie grotendeels gespaard bleef. Volgens het Internationaal Monetair Fonds (IMF) zou de wereldwijde terugval van de economie in 2020 uitkomen op -3,5%, gevolgd door een groei van 5,5% in 2021 en van 4,2% in 2022. In 2021 zou het herstel zich dan geleidelijk voltrekken vanaf het tweede kwartaal en versnellen in het tweede halfjaar, wanneer de contactberoepen naar verwachting opnieuw aan het werk mogen gaan.
De consumenten worden, dankzij de vorig jaar opgebouwde spaarreserves, de drijvende kracht achter het economisch herstel.
De consumenten worden waarschijnlijk de drijvende kracht achter dat herstel. De enorme spaarreserve die ze vorig jaar hebben opgebouwd (van 13% naar 25% van het bbp in Europa, en volgens een soortgelijke trend in de VS), zullen ze maar al te graag besteden zodra de eerste versoepelingen er komen. Achteraf zal allicht blijken dat de economische impact van deze gezondheidscrisis kort maar krachtig was: afhankelijk van de structuur van hun economie en de efficiëntie van hun budgettaire stimuleringsmaatregelen zouden de landen in 2022 weer aanknopen met het niveau van vóór de crisis. In de Verenigde Staten en Duitsland zou dat zelfs al in 2021 het geval zijn. China is een belangrijke uitzondering, want het behoort tot de weinige landen die in 2020 een positieve groei lieten optekenen.
Niettemin wordt het wereldwijde bbp door deze crisis waarschijnlijk neerwaarts bijgesteld met 4% dalen ten opzichte van de prognoses van vóór de crisis, en voor een aantal sectoren blijft het allicht moeilijk om zich te herstellen.
De centrale banken stutten de economie.
Telkens ging het om een hevige crisis die zich als een lopend vuurtje over de hele planeet verspreidde, vanuit de Verenigde Staten in 2008 en vanuit China in 2020. Vanuit structureel oogpunt zijn ze evenwel verschillend. Dat verklaart waarom de crisis van 2020, ook al was ze brutaler, normaal sneller zal vervagen.
De crisis van 2008 vond namelijk haar oorsprong in het eigenlijke hart van de economie: overgewaardeerde activa, een te grote schuldenlast bij banken en gezinnen en onevenwichtige nationale handelsbalansen. Het optreden van de overheden en centrale banken liet aanvankelijk te wensen over. Europa legde zelfs bezuinigingsmaatregelen op die de eurozone en haar munt stevig deden wankelen.
In tegenstelling tot de crisis van 2008, grepen de regeringen en de centrale banken krachtig en onmiddellijk in.
In tegenstelling tot 2008 komt de oorzaak van de huidige crisis van buitenaf. De overheid en de centrale banken grepen nu krachtig en onmiddellijk in. Bovendien bleef het banksysteem, systematisch versterkt sinds 2008, buiten schot en vertraagde de kredietstroom niet.
Het optreden van de centrale banken, maar vooral van de regeringen, was impressionant. In de VS krijgt de economie een kapitaalinjectie van meer dan 6.000 miljard dollar (30% van het bbp). In Europa zorgde de radicale koerswijziging in het Duitse begrotingsbeleid voor een gelijkaardige relance, zowel op Europees niveau (een primeur) als bij de EU-lidstaten zelf, waardoor het begrotingstekort er nu tijdelijk kan oplopen tot meer dan 3% van het bbp.
Bron: Bloomberg
Het is paradoxaal om van een dreigende oververhitting van de economie te spreken, nu ze net een indrukwekkende terugval kende en de werkloosheid moeilijk opgelost geraakt. De snelle toename van de inflatie in de eurozone (van -0,30% in december tot +0,90% in januari) is tijdelijk en valt voornamelijk te verklaren door de nieuwe btw-verhoging in Duitsland en het herstel van de grondstofprijzen. Europa is zeker niet de zone waar een verontrustende stijging van de inflatie dreigt, gezien haar zwakke economie en de koersstijging van haar munt, twee factoren die een neerwaartse druk uitoefenen op de prijzen. In de VS daarentegen is het risico op inflatie groter. De consumptie zou wel eens fel kunnen opleven onder impuls van de hoge spaarquote, het relanceplan en de zwakke dollar. Olivier Blanchard, gewezen hoofdeconoom bij het IMF, en Larry Summers, minister van Financiën onder Obama, spraken hun inflatievrees uit tijdens een debat over het relanceplan in het Amerikaanse Congres. Maar Powell, voorzitter van de Federal Reserve, en Yellen, minister van Financiën, maken zich minder zorgen. Volgens hen moet er eerst een oplossing komen voor de 9 miljoen werknemers die sinds begin 2020 hun job verloren. De inflatie zal wel binnen de perken blijven, vermoeden zij, ook al moet ze tijdelijk de kaap van de 2% ronden.
Misschien is ‘reflatie’ een betere term: een terugkeer naar het normale niveau, na een lange periode van zeer lage inflatie, en zelfs negatieve inflatie in het najaar van 2020. Omdat het herstel er zo plots kwam, en de aanvoerketens ontwricht zijn door C0VID-19 of handelsconflicten, bestaat de kans dat de inflatie tijdelijk weer stijgt en zich vervolgens normaliseert.
De begrotingssteun van 14.000 miljard dollar die de overheid wereldwijd toekende om de pandemie tegen te gaan, vertaalt zich in een spectaculaire stijging van haar tekorten (-11,8% in 2020 en -8,5% in 2021, tegen -3,8% in 2019) en haar schulden (van 83% van het wereldwijde bbp in 2019 tot 100% in 2021). De obligatieaankopen van de centrale banken vingen die toegenomen schuldenlast grotendeels op, waardoor hun balansen nu oplopen tot 32% van het bbp in de VS, 69% in de eurozone (tegen 12% vóór 2008) en 132% in Japan. Door dit beleid houden de centrale banken de rente en dus de rentelast van de schuld heel laag. De overheidsschuld is vandaag dus geen cruciaal probleem. Dat kan veranderen als de inflatie en de rente voor lange tijd blijven stijgen, en de economie onvoldoende groeit om dat te compenseren.
Na enkele woelige periodes sloten de markten 2020 per saldo af met een stijging. In 2021 gaan ze door op dat elan. Sinds het jaarbegin laten de belangrijkste indexen in euro een prestatie optekenen op 1 maart van: + 5,1% voor de wereldwijde index (MSCI World), + 5,5% in de Verenigde Staten (S&P 500), + 3,4% in Europa (Stoxx 600) +8,7 % in Azië (MSCI Asia ex Japan) en + 4% in Japan (Topix). De rente, die in 2020 daalde, herstelde zich in 2021. De tienjarige rente in de Verenigde Staten en Duitsland klom met respectievelijk 50 en 23 bp, naar 1,42% en 0,33%.
Als belegger vraagt u zich misschien af of hier geen sprake is van een zeepbel en of er dus een correctie zit aan te komen. De hoge vlucht van de bitcoin en enkele technologiewaarden, en de stormloop van privébeleggers op het Reddit-platform, waardoor de koers van het Gamestop-aandeel steil omhoogging en vervolgens weer inzakte, doen de wenkbrauwen fronsen. Toch zijn het onbelangrijke factoren zolang de fundamenten van de markten stevig en rationeel blijven. De bedrijfsresultaten zullen in 2021 naar verwachting met 27,7% stijgen op wereldschaal, en met ruim 40% in Europa. De koers-winstverhouding van 2021 bedraagt 23 in de VS en 18 in Europa, wat redelijk is gezien het risicovrije rendement van tienjarige staatsobligaties.
Wat aandelen betreft, herstelt zich momenteel het evenwicht tussen de technologiesector, die het in 2020 erg goed deed, en de traditionele sectoren die het dan weer zwaar te verduren kregen.
Wat aandelen betreft, herstelt zich momenteel het evenwicht tussen de technologiesector, die het in 2020 erg goed deed, en de traditionele sectoren die het dan weer zwaar te verduren kregen. Niettemin zouden ze meer baat hebben bij een terugkeer naar het normale. Voor zover een stijging van de inflatie en de rente erop wijst dat de conjunctuur de goede richting uitgaat, doen normaal gezien ook aandelen daarmee hun voordeel. Obligaties en cash vangen de mogelijke, zelfs onvermijdelijke, schokken op de beurzen op, of die nu het gevolg zijn van de evolutie van de epidemie op korte termijn of van nieuwe politieke crisissen en handelsconflicten. Zo is de spanning tussen China en de Verenigde Staten een van de grote uitdagingen van dit decennium.
De rationele belegger zoekt het rendement van zijn portefeuille dus bij voorkeur in de aandelenmarkt, op uiteenlopende manieren en door voorrang te geven aan aandelen van bedrijven die hun activiteiten duurzaam zien groeien.
Wilt u niets missen van onze beursanalyses, updates over de fiscale actualiteit en adviezen over juridische nieuwigheden? In onze kwartaalnieuwsbrief Delen Expertise brengen we al onze inzichten voor u samen in één handig overzicht, met video’s, artikels en interviews. Schrijf u in.