Menu Contacteer ons
Word klant

Beurs en economie

It’s complicated: de relatie tussen economie en politiek

|

Beleggers zullen zich 2019 herinneren als een woelig beursjaar. De wisselwerking tussen de solide economische cijfers en de oplaaiende geopolitieke spanningen sleurde investeerders mee in een passionele dans tussen hoop en wanhoop, tussen vertrouwen en twijfel.

Van symbiose naar protectionisme

De financiële crisis van 2008 had één groot voordeel: politici en centrale banken zaten op één en dezelfde lijn om de economie terug op gang te trekken. Ze traden vastberaden én gecoördineerd op. Het resultaat? Elf jaar van economische groei, een spectaculaire daling van de werkloosheid en een krachtig herstel van de consumptie. Wonderlijk genoeg duwde dit herstel de inflatie niet omhoog. Daardoor hielden de centrale banken tijdens de volledige cyclus een uiterst soepel monetair beleid aan.

Aan deze symbiose tussen politiek en economie kwam abrupt een einde in juni 2016: het jaar van het referendum over de brexit, de Amerikaanse presidentsverkiezingen en de terugkeer van het protectionisme. Langzaam maar zeker kwam er een ommekeer in de vijftigjarige trend van Europese integratie en liberalisering van de internationale handel. De industriële sector is het eerste slachtoffer, vooral in China en Duitsland. De protectionistische maatregelen hebben een verlammend effect op de investeringen en de internationale productieketens.

Gelukkig is het niet allemaal kommer en kwel. De zeer belangrijke dienstensector blijft gelukkig wél groeien. En dankzij de hoge werkgelegenheid, de stijgende lonen en de lage rentevoeten stijgt de koopkracht en de particuliere consumptie. Ook de overheid doet haar duit in het zakje via fiscale stimuli, met name in de Verenigde Staten (hun begrotingstekort bedraagt 6% van het bbp), China, Japan, en – in veel mindere mate – Europa.

Groei van de wereldeconomie

 

201912-Graph-for-web

Bron: IMF, World Economic Outlook (oktober 2019)
 

Groei zwakt af

De groei neemt wereldwijd af, maar blijft wel veerkrachtig. Het IMF schat het groeicijfer in op 3% in 2019 en op 3,4% in 2020. De eurozone moet zich dit jaar tevreden stellen met 1,2% (tegenover 1,9% in 2018). De regio heeft een fors handelsoverschot en wordt dus zwaar getroffen door de brexitvrees en het handelsconflict tussen de VS en China. De auto-industrie in Duitsland kampt met een dalende vraag uit China, en met aangescherpte Duitse maatregelen om vervuiling tegen te gaan. In de VS dooft de positieve impact van het soepele fiscale beleid uit, net als die van de maatregelen om de Amerikaanse productie terug naar de VS te trekken. Tegelijk beginnen bedrijven de gevolgen van de handelsoorlog met China te voelen. Daardoor zal de groei geleidelijk afnemen van 2,4% in 2019 tot 2,1% in 2020. Ook de verwachtingen voor de Chinese groei worden bijgesteld. De groei zal terugvallen tot 6,1% in 2019 en 5,8% in 2020. Als antwoord op de Amerikaanse invoertaksen neemt de regering in Beijing enkele stimuleringsmaatregelen. Daarnaast tracht ze de zorgwekkende toename van de schuldenlast binnen de perken te houden. In het Verenigd Koninkrijk blijft de groei beperkt tot circa 1,4%. Analisten berekenen dat de brexit in totaal tot een negatieve groei van 5 tot 8% kan leiden in het VK. Voor de eurozone zou het een inkrimping van de groei van 1,5 tot 2,5% kunnen betekenen.

Rots in de branding: de centrale banken

De centrale bankiers die dachten dat ze na tien jaar van monetaire versoepeling hun beleid konden verkrappen om weer munitie op te bouwen tegen een eventuele conjuncturele neergang, waren eraan voor de moeite. De Amerikaanse centrale bank (Fed) maakte al in januari rechtsomkeer. Sindsdien verlaagde ze haar beleidsrente drie keer en injecteerde ze geld  in de markten. In september schakelde de Europese Centrale Bank (ECB) nog een versnelling hoger in haar toch al soepele beleid. Ook andere centrale banken lieten hun rente zakken.

Ondanks de politieke wanorde houdt de wereldeconomie goed stand.

Het gevolg was een algemene rentedaling. Het totale volume aan obligaties met een negatieve rente ligt ondertussen op 12 triljoen dollar – een cijfer met twaalf nullen. De lage rente blijft nog wel enkele jaren aanhouden: economen verwachten dat de beleidsrente van de ECB nog enkele jaren negatief blijft.

201912-building

Beurzen tussen angst en zoektocht naar rendement

Het was een woelig beursjaar tot dusver: aandelenkoersen schommelden op en neer  in 2019. Beleggers schuiven tussen angst en een moeizame zoektocht naar rendement. Ze zijn ongerust over een escalatie in de politieke wanorde, het R-woord (recessie) en het prijskaartje van hun aandelen. Maar als ze een veilig onderkomen zoeken op de obligatiemarkten, moeten ze zich tevreden stellen met een rendement gelijk aan nul of lager. Wie risico nam, kon dit jaar wél een aantrekkelijk rendement noteren.

Vanwaar haalden de aandelenbeurzen dan hun zuurstof? Drie factoren zijn belangrijk. Eén: consumenten hielden de economische groei al bij al intact. Twee: de bedrijfsresultaten zijn sinds 2018 sterk de hoogte ingegaan.  En drie: de uitzonderlijk lage rentevoeten boden steun. De koersen naderen nu (eind november) een recordniveau. Sinds begin 2019 stegen de aandelen +25,30% in de Verenigde Staten (S&P 500  in Amerikaanse dollar), +20,67% in Europa (Stoxx 600 in euro), +27,17% in China (Shanghai Shenzhen CSI300 in yuan). Dat zijn mooie cijfers. De rente op tienjarige obligaties in Duitsland daalde daarentegen van +0,24% tot -0,36% en in de Verenigde Staten van +2,68% tot +1,77% in 2019.  Analisten verwachten ook in 2020 een verdere stijging rond de 9% van de aandelenkoersen in Europa en de Verenigde Staten. Zelfs als deze vooruitzichten te optimistisch zouden blijken, geven aandelen nog steeds beduidend hogere vergoedingen dan obligaties.

De euro daalde het afgelopen jaar tegenover de Amerikaanse dollar (-3,92%) en de yen (-4,15%). Het Britse pond steeg zowaar tegenover de euro (+5,54%), toen de hoop op een akkoord over de brexit opveerde.

Ook wie in grondstoffen belegde  deed dit jaar vooralsnog een goeie zaak. De olieprijs (Brent) steeg met +16,04%, de goudprijs met +14,15% en de Thomson/Reuters Core Commodity Index met +8,15%.

De markten blijven goed presteren, dankzij de centrale banken en solide bedrijfsresultaten.

Wat brengt 2020?

De beurzen toonden zich veerkrachtig in 2019, en dat zal in 2020 hopelijk niet anders zijn. Steun vanuit geopolitieke hoek zou zeer welkom zijn: een soft brexit, een einde aan de spanningen in Hongkong en aan het handelsconflict tussen de Verenigde Staten en China. Omgekeerd zou een opflakkering van een van deze conflicten deining kunnen veroorzaken op de markten. Maar wellicht kunnen die wel tegen een stootje. Tenminste als de economische cijfers wereldwijd gezond blijven en de centrale banken hun soepele beleid (lage rentes, geldinjecties) verderzetten. Cadelam, de fondsenbeheerder van Groep Delen, houdt de ontwikkelingen scherp in het oog. 

Zo blijft u altijd op de hoogte

Wilt u niets missen van onze beursanalyses, updates over de fiscale actualiteit en adviezen over juridische nieuwigheden? In onze kwartaalnieuwsbrief Delen Expertise brengen we al onze inzichten voor u samen in één handig overzicht, met video’s, artikels en interviews. Schrijf u in.

Gerelateerd nieuws