Opmaat naar de artistieke erfenis van Dirk Brossé

Het is een klein wonder dat we Dirk Brossé te pakken krijgen in dit feestjaar dat volgepakt zit met concerten, nieuwe albums en interviews. Hij ontvangt ons thuis, in zijn studio. “Hoor je de stilte? Hier gebeurt het, hier ontstaat mijn muziek. Welkom in mijn heiligdom.”

Op zoek naar publiek

In dat heiligdom wordt al veertig jaar lang onvermoeibaar gewerkt. Brossé schreef 1.850 composities, van filmmuziek en musicals tot symfonieën – vaak internationaal bekroond. Hij nam een tweehonderdtal albums op, dirigeerde honderdtwintig orkesten en werkte samen met grote namen als John Williams, de componist van onder meer de soundtrack van Star Wars.

Toch stond het niet in de sterren geschreven dat Dirk Brossé professioneel muzikant zou worden. "Ik  kom helemaal niet uit een muzikaal milieu, thuis hadden we geen platenspeler. Op mijn zesde vroeg ik aan Sinterklaas een melodica en accordeon. Toen ik op tv een jongetje van mijn leeftijd Il Silenzio hoorde spelen, sloeg de vonk definitief over. Maar in de compositieklas, zoveel jaren later, botste ik tegen een muur: de docent wilde mij in de richting van de atonale muziek (muziek zonder toonsoort, nvdr) duwen, terwijl ik juist muziek met een verhaal wilde schrijven. Ik zat totaal niet op mijn plaats, dus ben ik weggegaan. ‘Go and find your audience’, hoorde ik Philip Glass onlangs tegen jonge componisten zeggen. Dat is exact wat ik gedaan heb.”

Muziek met een boodschap 

En of Brossé een publiek vond. Zijn muziek voor film, musicals en tv-series kreeg nationale en internationale erkenning. Hij evolueerde tot een veelzijdig artiest die met opvallende cross-overprojecten als Tomorrowland en Stromae de gangbare muziekhokjes oversteeg.

Toch liet Brossé het daar niet bij. “Ik hou ontzettend van filmmuziek, maar ik kan er mijn maatschappelijke boodschap niet in kwijt. Daarom componeer ik ook mijn eigen muziek – over wat me raakt, wat er in de wereld gebeurt. Door het op muziek te zetten, blijft de boodschap hangen. Je sluit je ogen, je voelt de vibraties. Je kan de emotie – ontroering, ontreddering, afschuw – vasthouden, delen en doorgeven, lang nadat het nieuws alweer verdwenen is.”

Inspringen voor John Williams 

Dirk Brossé is niet alleen componist, maar ook een veelgevraagd dirigent. Hij dirigeerde 3.500 concerten met wereldgerenommeerde orkesten. De meest memorabele uitvoering? "In 2010 kreeg ik plots telefoon: John Williams was ziek. Of ik overmorgen vrij was om met de London Symphony Orchestra in de Royal Albert Hall zijn Star Wars In Concert over te nemen. Het concert werd live uitgezonden op BBC Radio, terwijl hij vanop zijn bed meeluisterde. Onvergetelijk.”

Op de vraag wat hij verkiest – componeren of dirigeren – is het antwoord stellig. “Componeren, natuurlijk. Als dirigent sta je ten dienste van de componist en het is erg tijdelijk: na het concert volgt het applaus, en dan is het weg. Een compositie is een deel van jezelf en het is voor de eeuwigheid – wat dat ook moge betekenen.”

Partituren hoorbaar maken

Over de eindigheid van het leven denkt Dirk Brossé al een hele tijd na. Als zoon van een begrafenisondernemer vindt hij dat heel normaal. “Ik heb gezien wat het teweegbrengt, als er niets geregeld is.”De voorbereiding van zijn nalatenschap rust op drie pijlers: zijn composities  opnemen, een stichting oprichten en zijn instrumentencollectie beschermen.

“Mijn muziek bestaat niet als ze niet wordt opgenomen”, beseft Brossé. “Ik wil mijn partituren dus hoorbaar maken. Daar komt veel bij kijken, zoals muzikanten, solisten en orkesten aantrekken en studio’s huren.”

“De opnames voor de gecommissioneerde werken, zoals de musical 14-18, Daens en de serie Onze Natuur, worden betaald door de opdrachtgever. Voor mijn eigen composities stap ik zelf naar de uitvoerders. De kleinere gezelschappen betaal ik zo veel mogelijk zelf, voor de grotere is het een voortdurende zoektocht naar middelen. Met goede onderhandelingen kom je al een heel eind. Je moet ook de weg in de muziekwereld een beetje kennen. En daarnaast reik ik mijn hand uit naar alle mensen die het Belgische muzikale erfgoed mee willen beschermen.”

Foundation voor jonge componisten 

De tweede pijler van zijn nalatenschap is de oprichting van een stichting. Hiervoor werkte hij samen met het estate planning team van Delen Private Bank. De stichting zal jonge componisten in de toekomst helpen om hun muziek vast te leggen, zodat ook hun stem niet verloren gaat.

“Het is geen evidentie om je artistieke erfenis goed te regelen”, zegt Brossé. “Zelfs wie kinderen heeft, kan er niet zomaar van uitgaan dat zij dezelfde passie voelen. Daarom wil ik mijn nalatenschap onderbrengen bij mensen die er professioneel mee aan de slag kunnen. De Koning Boudewijnstichting lijkt mij goed geplaatst, want zij hebben specialisten die vertrouwd zijn met de materie.”

Nieuwe thuis voor duizend instrumenten

En dan is er nog de indrukwekkende instrumentencollectie die Dirk Brossé gedurende zijn concertreizen vergaard heeft. Duizend stuks zijn het inmiddels, waarvan honderd werelderfgoed. Ook die moeten ooit een nieuwe bestemming krijgen.

“Ik kocht ze omwille van de klanken die erin wonen, of omwille van de etnische en esthetische waarde. Ik wil niet dat ze op de voddenmarkt belanden als ik er niet meer ben. Ik zou ze erg graag in België houden, maar de musea hebben geen plaats. Daarom kijk ik nu naar mogelijkheden in het buitenland, onder andere Oman en The Metropolitan in New York.”

Champs-Élysées van de muziek

We bespeuren een zekere sense of urgency bij de componist. “Mijn muziek is mijn levenswerk. Ik heb veel opgeofferd voor mijn geesteskinderen, en wil niet dat het zomaar verdwijnt. Het leven is broos, daar kan onze familie van meespreken. Ik word ouder, en de wereld verandert snel. Nu ik nog zaken in beweging kan zetten, wil ik het geregeld hebben.”

Hoe hij wil herinnerd worden, willen we nog weten. “Ik hoop op een klein plekje aan de Champs-Élysées van de muziek, tussen Bach, Beethoven en al die andere meesters. Dat mensen er halthouden en luisteren, bijvoorbeeld naar mijn Sophia Violin Concerto. Het zou geweldig zijn als er één werk van mij – één – een kleine schakel vormt in de lange ketting van de muziekgeschiedenis. Dan ben ik een gelukkig mens.”