Door op tijd aan vermogensoverheveling naar de volgende generatie te beginnen en dit goed in te richten, draagt u op een verantwoorde wijze vermogen over en bespaart u ook nog eens erfbelasting. Eén van de mogelijkheden is schenken op papier, ook wel schuldigerkenning uit vrijgevigheid genoemd. U houdt als schenker de beschikkingsmacht over het vermogen. En: er verdwijnt op dat moment nog geen geld uit uw vermogen. Vooral ook als het niet wenselijk of mogelijk is om liquiditeiten vrij te maken, biedt schenken op papier uitkomst. Is schenken op papier echter nog altijd voordelig na de box 3 wijzigingen?

De schenker heeft na de schenking een schuld aan de ontvanger

Schenken op papier werkt als volgt. De schenker heeft na de schenking een schuld aan de ontvanger, meestal één of meer van de kinderen. De ontvanger kan de schuld in beginsel pas opeisen na het overlijden van de schenker. Let op: het is belangrijk dat de schenker gedurende de looptijd daadwerkelijk 6% rente betaalt aan de ontvanger. Als dit niet gebeurt, wordt de schuld van de schenker gewoon bij de nalatenschap gerekend en is erfbelasting verschuldigd.

Een schenking op papier moet zijn vastgelegd in een notariële akte

Mocht de schenking niet notarieel zijn vastgelegd, dan vervalt de schenking bij overlijden en is toch erfbelasting verschuldigd. Dit is juist wat u probeert te voorkomen. Een schenking op papier kan in eerste instantie zonder notaris worden opgemaakt. U moet dan uiterlijk 180 dagen voor uw overlijden ervoor zorgen dat de schenking is afgelost of notarieel is vastgelegd. Anders is er sprake van een erfenis waarover alsnog erfbelasting is verschuldigd. In de praktijk zien wij dat de schenking op papier meestal direct bij de notaris is vastgelegd.

Het is alleen interessant tot maximaal € 144.676 per jaar

Over de schenking onder schuldigerkenning is op het moment van schenken wel schenkbelasting verschuldigd. Bij een schenking tot € 138.641 bedraagt de schenkbelasting maximaal 10%. Boven dit bedrag is het tarief 20%. Een papieren schenking is vanwege deze tarieven feitelijk alleen interessant bij een jaarlijkse schuldigerkenning van maximaal € 144.676 (€ 138.641 plus de jaarlijkse vrijstelling voor kinderen van € 6.035).

Is schenken op papier nog altijd voordelig na de recente box 3 wijzigingen?

De schenking op papier heeft ook gevolgen voor de box 3 heffing van ouders en kind. Na het Kerstarrest van de Hoge Raad is de spaarvariant geïntroduceerd. In 2027 staat de vermogensaanwasbelasting op de planning. De vraag is of een schenking op papier nog altijd voordelig is.

Door de schuld van ouders aan kind betalen ouders minder belasting in box 3. Door de wijziging van de heffingsmethodiek in box 3 is de schuld voor ouders niet geheel aftrekbaar van de bezittingen in box 3. Dit wordt veroorzaakt door de minder gunstige behandeling van schulden in box 3. Overige bezittingen in box 3 kennen een verondersteld rendement van 6,17% (2023). Dit rendement staat voor 2023 al vast. Daarover betaalt de begiftigde 32% belasting. De schuld drukt het fictieve rendement voor slechts 2,57% (2023). Dit percentage wordt begin 2024 definitief vastgesteld. Op familieniveau betekent dit dus een hogere belasting, aangezien de belastingdruk bij kind hoger is dan de teruggave bij ouders als schenker. Het voordeel van een papieren schenking neemt daarmee af. Ondanks dat kind nog niet over het vermogen kan beschikken, moet het kind over de vordering in box 3 belasting betalen. Het kind kan de box 3 belasting betalen van de rente (6%) die jaarlijks wordt betaald. Dit geldt natuurlijk pas voor zover het box 3 vermogen van kind meer bedraagt dan het heffingsvrije vermogen van € 57.000 (2023).

Voorbeeld

Graag maken we aan de hand van een voorbeeld inzichtelijk wat de gevolgen zijn van een schenking op papier.

• Ouders zijn voornemens om aan hun kind €100.000 te schenken op papier. Dit betekent dat ouders een schuld hebben aan kind en kind heeft een vordering op ouders.
• Over de schenking moet kind schenkbelasting betalen. Voor kind geldt een vrijstelling van € 6.035. Over een bedrag van € 93.965 moet 10% schenkbelasting betaald worden (€ 9.397).
• Ouders moeten jaarlijks 6% rente betalen over de schuld van €100.000, in dit geval € 6.000.
• Deze rente vormt een extra onbelaste vermogensoverheveling aan de kinderen en levert een toekomstige besparing op de nalatenschap van ouder van 20% (€ 1.200) op. De besparing is ongeveer even groot als het belastingnadeel in box 3 (€ 1.974 euro -  € 822 euro = € 1.152). Daarbij geeft het op papier schenken nog steeds een besparing van 10% op de te betalen erfbelasting wanneer ouder overlijdt.

Voorjaarsnota 2023 creëert verschil tussen meerder- of minderjarige kinderen

Op 28 april 2023 is de Voorjaarsnota gepubliceerd, waarin het kabinet melding maakt van een aantal voorgenomen fiscale wijzigingen. Daarin is vastgelegd dat het huidige forfaitaire box 3-stelsel met terugwerkende kracht tot 1 januari 2023 op enkele punten wordt aangepast. Zo worden vorderingen en schulden tussen ouders en minderjarige kinderen ‘gedefiscaliseerd’. Dit betekent dat deze vorderingen en schulden niet meer in de belastingaangifte hoeven te worden vermeld. Bij ouders en minderjarige kinderen gaat het dan alleen om de situatie waarin het inkomen van het minderjarige kind aan de ouders wordt toegerekend, omdat alleen dan sprake is van dezelfde aangifte. Dit zou betekenen dat een schenking op papier door ouders aan een minderjarig kind anders behandeld wordt dan aan een meerderjarig kind. Hoe dit precies uitwerkt, is nog geen duidelijkheid over.