Hasselt, waar verleden toekomst krijgt

We starten onze ontdekkingstocht in het noorden van de stad, aan de Kanaalkom. Tot de jaren 80 was dit een bedrijvige industriële site. Nu herinnert enkel de bakstenen toren van de Gelatinefabriek nog aan deze tijd. Eind vorige eeuw nam de industrialisatie af en sloten de fabrieken er hun deuren. Het gebied raakte in verval.

“Vanaf de jaren 90 werd deze plek vooral bekend door The Dockside. Een discotheek met een grote neon pin-up aan de gevel, met daarrond een gigantische parking”, blikt Karin terug. “Het was de voorloper van de eerste Versuz.” Intussen werd de danstempel gesloopt en de parking opgebroken. In de plaats is er nu een kleine haven, omringd door uitnodigende horeca, winkels en woonresidenties. “Dit wordt de Blauwe Boulevard genoemd,” vertelt Johan, “een verwijzing naar de Groene Boulevard, de kleine ringweg rond de stad.”

Van cel naar collegezaal

Op die Groene Boulevard stuiten we, zo’n 500 meter van het water, op een muur met karakteristiek poortgebouw. Dit is de toegang tot de voormalige gevangenis van Hasselt. Ooit was het een streng bewaakte instelling, waar tot 2005 gedetineerden verbleven. Vandaag vullen rechtenstudenten van de UHasselt de gangen van het stervormige complex. 

De gevangenis werd op respectvolle wijze omgevormd tot een unieke faculteit, waarbij de oorspronkelijke architectuur grotendeels behouden bleef. De centrale ruimte van het gebouw, met zijn prachtige, dubbele trap, vormt nu een levendig kruispunt waar studenten elkaar treffen tussen de colleges door. Vanuit dit middelpunt vertrekken zeven kleurrijke gangen, waarin kleine nissen verraden waar de celdeuren zaten. Tussen de vleugels werden twee auditoria en een terras met cafetaria gecreëerd. Hoewel dit geen typische toeristische hotspot is, is het gebouw wel publiek toegankelijk. Ben je in Hasselt, wandel dan zeker eens binnen in dit fascinerend staaltje herbestemming. 

Inspirerend kruispunt

We steken over naar het Jeneverplein en wandelen naar de Wittenonnenstraat. Daar, vlak naast het Hasseltse Jenevermuseum, nodigt een ronde doorgang ons uit naar een gezellig aangelegde tuin. Dit is het binnenplein van het Begijnhof van Hasselt. De tuin onderging een metamorfose en opende in 2025 opnieuw haar poorten voor het publiek. De begijnhofhuisjes werden zorgvuldig gerestaureerd en bieden sinds september onderdak aan de faculteit Architectuur van de UHasselt.

Kapelkunst

We verlaten de rust van de binnentuin en gaan de hoek om naar de Bonnefantenstraat, naar de voorzijde van Z33. In de opvallende voorgevel van ruitvormige, terracotta bakstenen zit namelijk een Mariakapel verborgen. De Kapel van de Paardsdemer - zoals ze officieel heet - stond jaren leeg en verloederde. Op vraag van Z33 transformeerde de Belgische kunstenares Amber Andrews het religieuze erfgoed in 2024 tot het kunstwerk Swirls of Tenderness.

Binnen schilderde ze op een ovalen wand een kleurrijke 360° muurschildering, die een ode is aan alle vrouwen. Het 16de-eeuwse Mariabeeld vertoeft er nu tussen andere, mythische vrouwenfiguren zoals Fortuna en Pandora, en symbolische verwijzingen naar onder andere Virga Jesse, die al eeuwenlang in Hasselt vereerd wordt. Het touw, het ei, de ladder, allemaal hebben ze een specifieke betekenis.

We wandelen terug naar de kleine ring, om aan de oostkant op zoek te gaan naar een tweede heruitgevonden kapel. De Clarenhofkapel van het voormalige Clarissenklooster – nu een woonzorgcentrum – kreeg een warme, houten vloer en een maagdelijk witte kleur. Kunstenaar Nick Ervinck liet er vervolgens zijn creativiteit in los en beschilderde het gewelfde plafond met kobaltblauwe, organische lijnen. Het magnifieke resultaat leverde de ruimte de naam ‘Sixtijnse Kapel aan de Demer’ op. Ze wordt nu gebruikt als multifunctionele evenementenlocatie. 

Nieuwbouw met een knipoog

We volgen de Groene Boulevard verder naar de zuidkant van de binnenstad. Niet alleen herbestemd erfgoed hier, maar ook een opvallende nieuwbouw. Aan het Limburgplein prijkt ’t Scheep, het nieuwestadskantoor van Hasselt. Wie even afstand neemt, kan er niet naast kijken: het ontwerp is een knipoog naar het iconische Havenhuis in Antwerpen. Onder de schuine spiegelwand, die de omgeving reflecteert, ligt de oude rijkswachtkazerne. Die werd in ere hersteld en via een glazen gang met het nieuwe gebouw verbonden – een scherp, maar boeiend contrast tussen oud en nieuw.

Binnen in het stadskantoor kan je trouwens De Nachtwacht bewonderen. Nee, niet de Rembrandt, wel de ‘Nachtwacht 2.0’ van Rinus Van de Velde. De gigantische houtskooltekening, met als alternatieve naam Once again the artist militia meets in an unruly group portrait, toont een fictief kunstenaarscollectief dat zich verzamelt in Cambrinus, een bestaand en legendarisch Hasselts volkscafé. De kunstenaar tekende zichzelf, omringd door vrienden en échte klanten van de 130-jarige bruine kroeg. Wie het tafereel met de realiteit wil vergelijken, hoeft niet ver te gaan: Cambrinus bevindt zich in het sfeervolle straatje Het Dorp, aan de westkant van de kleine ring.

Delen in De Croon

Onze wandeling rond Hasselt is, welja, rond. We eindigen in het hart van de stad, bij het toekomstige lokale kantoor van Delen, want ook wij worden deel van de herbestemming die Hasselt zo karakteriseert. Ons nieuwe onderkomen wordt het statige gebouw De Croon aan de Havermarkt, met zijn neoclassicistische 19de-eeuwse gevel. “Het pand kende door de eeuwen heen verschillende functies, maar was het laatst in gebruik als rechtbank”, weet Johan. “Het wordt, tegelijk met het voormalige gerechtshof ernaast, grondig gerenoveerd.” Achter de ijzeren draaipoort – die plaats zal maken voor een open en gastvrije toegang – zal team Hasselt straks klanten ontvangen zoals ze ons hier ontvangen hebben: warm en hartelijk.